در این دکترین ناگهان بحرانی ساخته می شود، به گونه ای که هول و هراس جامعه را در برمی گیرد آنگاه امریکایی ها در خلاء اجتماعی و امنیتی ناشی از بحران و جو ترس و نگرانی، دست به کار می شوند و به نفع سیاست های خود به مهندسی جوامع بحران زده می پردازند.

اشاره: شيلي، آرژانتين و در آخرين گزينه‌ها عراق، قربانيان «دكترين شوك». كشورهايي كه گروه‌هاي پرنفوذ سياسي و اقتصادي آن (شايد چيزي نزديك به طبقه قدرت - ثروت در ايران) دست به دست کورپوریشن‌ها (ابرشرکت‌های چندملیتی) دادند و با سوءاستفاده از حوادث سياسي و طبيعي مانند جنگ، حمله‌هاي تروريستي، كودتا و... شوكي پديد آورند كه به‌واسطه آن پذيرش اتفاق‌هاي ناگوار از سوي مردم، به موضوعي عادي تبديل شده بود. «دكترين شوك: ظهور سرمايه‌داري فاجعه» نام كتابي است از نائومي كلاين كه در سال ٢٠٠٧ بسيار صدا كرد. خانم کلاین در این کتاب بیان می‌کند اجرای برنامه‌های اقتصادی نولیبرالی، از جمله نسخه‌های تجویزی «صندوق بین‌المللی پول» و «بانک جهانی»، نیازمند این بوده‌ است که جامعه از طریق شوک، وادار به اطاعت و پذیرش برنامه‌هایی شود که در شرایط عادی برای توده‌های مردم بسیار نامطلوب است. حسين راغفر، اقتصاددان، در گفت‌وگو با «شرق» از منطق آموزه «شوك» مي‌گويد كه ميلتون فريدمن، برنده جايزه نوبل اقتصاد ١٩٧٦ با همكاري سياست‌مداران آن زمان، آن را در چند كشور عملياتي كرد: «منطق آموزه شوك آن‌گونه كه فريدمن اشاره مي‌كند اين است كه مردم ممكن است در شرايط عادي بعضي از سياست‌هاي بخش عمومي را نپذيرند؛ اما همين سياست‌ها را در شرايط اضطراري قبول مي‌كنند. كافيست بتوانيم روي نگراني‌ها و هراس‌هاي عمومي سرمايه‌گذاري كنيم. اگر خطر بزرگ‌تري را بتوانيم در جامعه به وجود بياوريم يا تصوير كنيم، مردم از ترس خطر بزرگ‌تر حاضر خواهند شد سياست‌هايي را بپذيرند كه با آن وضعيت نامطلوب‌تر مواجه نشوند؛ در ادامه این شوک، درك عمومي‌شان مختل مي‌شود و به تعبيري دیگر نمی‌توانند از گذشته تاريخي‌ خود در مواجهه با پديده بحراني بهره بگیرند زیرا مدیریت بر آن را هم از دست می‌دهند». اين اقتصاددان معتقد است در ربع قرن گذشته، ايران نيز اسير چنين سياستي شده. به گفته او، پس از جنگ ايران و عراق، سياست‌هاي تعديل اقتصادي، نخستين گام در ايران در راستاي اجرائي‌شدن دكترين شوك بود. راغفر، اوج اجرائي‌شدن اين شوك را، در دولت‌هاي نهم و دهم مي‌داند. او به نقل از اطرافيان احمدي‌نژاد مي‌گويد: «... احمدي‌نژاد بارها گفته بود بايد كاري كنيم مردم احساس آرامش نكنند و احساس كنند همواره همه‌چيز در حال غليان است...، این دولت‌ مسائل روزمره‌ را طوری طراحي مي‌كرد كه مردم هر روز با يك پديده جديد و غيرمترقبه روبه‌رو شوند...». به گفته اين اقتصاددان، اگر دولت دهم مي‌توانست براي دوره سوم داوطلب رياست‌جمهوري شود، شكست مفتضحانه‌ای مي‌خورد، چون مردم از وضعيت اضطرار و اضطراب دائمي خسته شده بودند.